ՏԱՐԻՔ ԱՌՆԵԼԸ (չըսելու համար ծեռանալը) ըստ George Carlin-ի

George Carlin on Aging

Թարգմանեց Վահէ Յ։ Աբէլեան

ՏԱՐԻՔ ԱՌՆԵԼԸ (չըսելու համար ծեռանալը) ըստ George Carlin-ի 

Հէ՞չ անդրադարձած էք որ միակ ժամանակը երբ կ՚ուզենք մեծնալ մեր մանկութեան է։

Երբ տասնը տարեկանէն պակաս ես, այնքան կը փափաքիս մեծնալ որ կոտորակով կը մտածես։ «Քանի տարեկան ե՞ս». «Ես չորսն ու կէս տարեկան եմ»։ Դուն երբէք եռեսունվեցուկէս պիտի չըլլաս։ Ներկայիս դուն չորս ու կէս տարեկան ես եւ շուտով հինգ տարեկան պիտի ըլլաս։ 

Պատանեկան տարիքին կը հասնիս, հիմայ ոչ ոք քեզ կրնայ զսբել։

Կը ցատկես յաջորդ թիւին եւ թերեւս ալ քանի մը թիւեր եւս։ «Քանի տարեկան է՞ս»։ «Ես տասնը վեց տարեկան պիտի ըլլամ»։ Կրնայ ըլլլար որ տասներէք տարեկան ես, բայց հէ՛յ, տասնը վեց տարեկան պիտի ըլլաս։

Իսկ յետոյ՝ կեանքիդ մեծագոյն օրը կը հաանի եւ ՔՍԱՆ ԵՒ ՄԷԿ տարեկան կ՚ըլլաս։ Նոյնիսկ թիւը արարողութեան նման է՝ ՔՍԱՆ ԵՒ ՄԷԿ տարեկան եղած ես։ ԱՅՈ!!!

Յետոյ կը դառնաս 30 տարեկան։ Օ ՜հ, ի՞նչ պատահեցաւ։ Թթուած կաթի պէս կը հնչէ։ Եռեսուն տարեկան դարձաւ։ Պէտք է զինքը արտաքսենք։ Զուարճութիւն չկայ այլեւս։ Դուն թթուած խմոր մըն ես։ Ի՞նչ պատահեցաւ։

21տարեկան Կ՚ԸԼԼԱՍ, 30 տարեկան ԿԸ ԴԱՌՆԱՍ եւ յանկարծ 40-ի կը ՄՕՏԵՆԱՍ։ Օհ ՜օ, դնենք արգելակներ, ամէն բան առաքօրէն կը սահի եւ կը սպրդի։ Մինչեւ որ անդրադառնաս 50-ին կը ՀԱՍՆԻՍ եւ երազներդ արդէն գացած են։ 

Բայց սպասէ՛ 60 տարիքդ ԿԸ ՆՈՒԱՃԵՍ. չէիր կարծեր որ պիտի կարենայիր այդ տարիքին հասնիլլ։ 

21 տարեկան Կ՚ԸԼԼԱՍ, 30 տարեկան ԿԸ ԴԱՌՆԱՍ, 40-ի կը ՄՕՏԵՆԱՍ, 50-ի ԿԸ ՀԱՍՆԻՍ,  60-ը ԿԸ ՆՈՒԱՃԵՍ։ ։Բայց այլեւս առագընթաց գահավէժ ընթացքի մէջ ես եւ ԿԸ ՓԱԽԻՍ 70-ին։

Որմէ ետք օրը օրին։ 80 տարիքիդ մէջ ես եւ ամէն օր լման շրջան մըն է՝ ԿԸ ՓԱԽԻՍ կէսօրուայ ճաշիդ, ԿԸ ՄՕՏԵՆԱՍ երեկոյեան ժամը 4:30-ին եւ կը ՀԱՍՆԻՍ գնանալու ժամիդ։ 

Բայց հոն չի վերչանար։ 90-ի մէջ ես եւ կը սկսիս ետ երթալ՝ «Նոր 90 տարիքս լրացուցի։»

Յետոյ տարօրինակ բան մը կը պատահի։ Եթէ 100 տարիքը հասնիս, պզտիկ տղեկ մը կը դառնաս կրկին՝ «Ես 100 եւ կէս տարեկան եմ» !

Ամէնքդ ալ հասնիք ձեր առողջ 100 եւ կէս տարիքին։

 ԻՆՉՊԷ՞Ս  ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ՄՆԱԼ

Ա. Ձերբազատուէ՛ այդ անիմաստ թիւերէն՝ ըլլան անոնք տարիք, կշիռք։ Ձգէ որ բժիշկները մտահոգուին անոնցմով։ Անոր համար կը վճառենք իրենց։

Բ. Ընկերակցիր միայն ուրախ ընկերներու հետ։ Տրտնջացողները քեզ ապառողջ պիտի ընեն։

Գ. Շարունակէ սորվիլ։ Սորվէ համակարքիչը, պարտիզպանութիւն, արուեստ կամ որեւէ այլ բան։ Երբէք մի ձցեր միտքդ անզբաղ։ «Սատանային աշխատանոցը՝ ծոյլ միտքն է»։ իսկ Սատանային անունն ալ Alzheimer’s է։

Դ. Վայելէ պարզ բաները։

Ե. Յաճախ ծիծաղիր, բարձր եւ երկար։ Ծիծաղիր մինչես իսկ շնչահեղծ ըլլալու պէս ըլլաս։

Զ. Արցունքներ կը կատահին։ Դիմացիր, ոխբայ եւ շարժման մէջ մտիր։ Միակ անձը որ մեզ հետ պիտի ըլլայ մեր ամբողջ կեանքի տեւողութեան՝ մենք ենք։ Կեանքոտ եղիր այնքան ատեն որ կեանք ունիս։ 

Է. Շրջապատէ՛ դուն քեզ բաներով որոնք կը սիրես, ըլլայ այդ ընտանիք, յիշատակներ, երաժշտութիւն, տունկ, սիրական զբաղումներ։ Քու տունդ քու ապաստանն է։

Ը. Հոգ տար առողջութեանդ։ Եթէ լաւ է, պահէ զայն։ Եթէ կայուն չէ, բարելաւէ։ Իսկ եթէ քու կարողութիւնէդ վեր է օգնութիւն հայցէ։

Թ. Մի մտմտար յանցանքներուդ վրայ։

Ժ. Ամէն պատեհ առիթներու արտայայտէ սէրդ անոնց որոնց կը սիրես։

ՄԻՇՏ ՅԻՇԷ՛

ԿԵԱՆՔԸ ՉԷ ՋԱՓՈՒԱԾ ՏԱՐԻՆԵՐՈՒ ԳՈՒՄԱՐՈՎԸ ՄԻԱՆ՝ ԱՅԼ ԱՅԴ ՏԱՐԻՆԵՐՈՒՆ ԿԵԱՆՔԻՆ ԵՌԱՆԴՈՎԸ

Do you realize that the only time in our lives when we like to get old is when we’re kids?

If you’re less than 10 years old, you’re so excited about aging that you think in fractions. “How old are you?” “I’m four and a half!” You’re never thirty-six and a half. You’re four and a half, going on five!

That’s the key. You get into your teens, now they can’t hold you back.

You jump to the next number, or even a few ahead. “How old are you?” “I’m gonna be 16!” You could be 13, but hey, you’re gonna be 16!

And then the greatest day of your life . . . you become 21. Even the words sound like a ceremony . . . YOU BECOME 21. . . YEAS!!!

But then you turn 30. Oooohh, what happened there? Makes you sound like bad milk. He TURNED, we had to throw him out. There’s no fun now, you’re just a sour-dumpling. What’s wrong? What’s changed?

You BECOME 21, you TURN 30, then you’re PUSHING 40. Whoa! Put on the brakes, it’s all slipping away. Before you know it, you REACH 50 . . . and your dreams are gone.

But wait!!! You MAKE it to 60. You didn’t think you would!

So you BECOME 21, TURN 30, PUSH 40, REACH 50 and MAKE it to 60. You’ve built up so much speed that you HIT 70!

After that it’s a day-by-day thing; you HIT Wednesday! You get into your 80s and every day is a complete cycle; you HIT lunch; you TURN 4:30; you REACH bedtime.

And it doesn’t end there. Into the 90s, you start going backward; “I was JUST 92.

Then a strange thing happens. If you make it over 100, you become a little kid again. “I’m 100 and a half!”

May you all make it to a healthy 100 and a half!!

HOW TO STAY YOUNG

1. Throw out nonessential numbers. This includes age, weight, and height. Let the doctor worry about them. That is why you pay him/her.
2. Keep only cheerful friends. The grouches pull you down.
3. Keep learning. Learn more about the computer, crafts, gardening, whatever. Never let the brain idle. ” An idle mind is the devil’s workshop.” And the devil’s name is Alzheimer’s.
4. Enjoy the simple things.
5. Laugh often, long and loud. Laugh until you gasp for breath.
6. The tears happen. Endure, grieve, and move on. The only person who is with us our entire life is ourselves. Be ALIVE while you are alive.
7. Surround yourself with what you love, whether it’s family, pets, keepsakes, music, plants, hobbies, whatever. Your home is your refuge.
8. Cherish your health: If it is good, preserve it. If it is unstable, improve it. If it is beyond what you can improve, get help.
9. Don’t take guilt trips. Take a trip to the mall, to the next county, to a foreign country, but NOT to where the guilt is.
10. Tell the people you love that you love them, at every opportunity.

AND ALWAYS REMEMBER:

Life is not measured by the number of breaths we take, but by the moments that take our breath away.

Dr. Zaven Messerlian: "I fought the good fight, I finished the course"

The translation of the farewell speech from principalship, Dr. Zaven Messerlian delivered during the jubilee of his five-decades-long service as the Principal of the Armenian Evangelical College (AEC) in Beirut, Lebanon.  The event took place on May 27, 2017, under the auspices of the Union of the Armenian Evangelical Churches in the Near East (UAECNE). He continues to retain his ties with the school at its honorary principal and maintains an office with a workload of 12 periods per week, of which 4 are for teaching.

"I fought the good fight, I finished the course"

Dr. Zaven Messerlian

Translated by Vahe H. Apelian

" My life is associated with the Armenian Evangelical College from 1950 to 2017. In October 1950, I was accepted as a 7th-grade student in the old "high school" building. In those days, three students sat at one desk. I graduated in June 1955. Next year, 1956, I was elected as a committee member of the school's alumni association. I served for the next eleven consecutive years.

My ties with the school did not end there because in October 1960 I was accepted as a full-time teacher. It could very well not have happened that way. Let me explain why. I had applied for a teaching post for the scholastic year beginning October 1959 but on July I had received a letter of rejection because there were no teaching vacancies but later, just before the start of the scholastic year, a vacancy had opened. The principal had sent word to me through an alumni committee member, who informed me two weeks after the beginning of the scholastic year when it was way too late.  

I devoted that whole year to my M.A. studies and did not work elsewhere. I started teaching at the Armenian Evangelical College the following year. They say that the years pass fast. That is an illusion. The years have their unfolding but I remember my first day of teaching as if it was yesterday. I arrived at the school in the morning and saw a mustachioed and a well-built young man in the schoolyard. I said to myself, "he seems to be a teacher, I will meet him later on in the teacher's room". Even on the first day of school, there was an absent teacher.  The principal, Pastor Jezmejian, sent me to supervise the teacher's class.  I was greatly surprised to see the same person, whom I thought as a teacher, sitting in at the first-row desk of Grade 10.

When in October 1961, Mr. Hagop Kasparian became the principal of the school, he appointed me as the chairperson of the disciplinary committee and from October 1965 to June 1967, the responsibility for the secondary section of the school.

After Mr. Kasparian's departure to the United States, the Board of the Trustees appointed me on, July 17, 1967, as the principal of the school when some of the teachers were my own teachers during my years as a student. Their decision was a surprise to me. I had not envisioned it. 

I carried on the responsibility for the past fifty years, to this day. I saw the school at its pre-civil war heydays when its enrollment was up to 796 students. I experienced the mayhem of the civil war during the 1975-1976 scholastic year when the school remained open and functioning for three weeks only. During that dangerous year, I was at my desk and mostly by myself for the 200 of the year's 292 school days. I saw the precipitous decline of the school's enrollment because of the worsening civil war.  I experienced many dangerous days but also the continuation of the school and the achievement of its students in spite of limited enrollment. I experienced the steady march of its former students armed with the Christian and Armenian education they received. I felt immense satisfaction when Raffi Manougian, Hrach Seserian, Vahan Zanoyan, Hoving Kurkjian, who were my students during my years as a teacher or principal, assist the school during its lean fiscal years with their generous sizeable donations. Along with them are hundreds of the school's graduates and former students, whose names would take a long time to note here, who also stood by the school.

Not the opposition by a few during my early years, nor the dangers of the Lebanese Civil War, not even the lucrative administrative or academic offers I received from overseas veered me from my commitment to the Armenian Evangelical College and from the vow I took in 1970 at the tomb of the Saint Mesrob Mashdotz in Oshagan, Armenia to remain faithful educating successive upcoming young Armenian generations.

I am glad to say that I kept my vow. The Armenian Evangelical College became my family. I enjoyed the respect and love of all those who are affiliated with the school. I am glad to note I handed 755 diplomas to secondary school graduates (not counting those of 2016-2017) and more than a thousand to kindergarten and elementary school graduates.  I am proud of my former and present students as a father would of his children.

I am grateful to the Almighty Father in heaven for lavishly bestowing upon me the good I have enjoyed. I am thankful to my late parents, Megerdich and Satenig Messerlians and elder brother Tavit who always encouraged me in my endeavor. I am thankful for this evening and to my dear brother Haig, who has always stood by me, and who came from the United States to attend this event.  I am thankful to the pastor of the Armenian Evangelical First Chruch and his predecessors; to the members of the present and past Boards of Trustees; to the present vice-principals, the teachers, the parents, the ladies auxiliaries and last but not the least to my present and past students for their respect, trust and cooperation.

I also thank Rev. Megerdich Karagoezian, the President of the Union of the Armenian Evangelical Churches in the Near East for chairing today's jubilee; the committee members who organized this event; my former students Daron Der Khachadourian as the keynote speaker and to maestro Garo Avesian and all those who took part in today's program.

Although it is often quoted during jubilees such as this one, yet it would be impossible for me to end my address without quoting the following from the prince of the Armenian poetry Vahan Tekeyan:

“At long last, what is there left from life? What’s left to me?
Strange as it seems, only that, which I gave to others…”

Thank you all. "

Note: The quote from Vahan Tekeyan is from Tatul Sonents Papazian’s able translation of the poem. Vahe H. Apelian

«Սխալ է հակաթուրք կամ հակաազերի մտածողութիւնը»

«Սխալ է հակաթուրք կամ հակաազերի մտածողութիւնը»
Վահէ Յ. Աբէլեան – Դիմատետրի էջերէս, տարի մը առաջ (September 28,2016)

Մանուէլ Քէշէշեան Թուրքիոյ օդակայանին մէջ պատահած ահաբեկչութեան առթիւ՝ Դիմատետրի իր էջին վրայ տեղադրած էր գրութիւն մը, որմէ հետեւալ հատուածը կը մեջբերեմ.

“Հալէպի մէջ ամէն օր ահաբեկչութեան զանազան երեսներով երեւան գալուն եւ նոյն արդիւնքը արձանագրելուն պատճառաւ կ'ուռճանայ զոհերուն քանակը, կը դառնայ վիթխարի եւ կը վերածուի պարզապէս ԹԻՒԻ, եւ մեզի համար սովորական երեւոյթ կը դառնայ ռումբի մը զոհ երթալը, փողոցներու մէջ միոտանիներու հանդիպիլը, անթեւ մարդիկ տեսնելը, միականիներու եւ այլ խեղուած մանուկներու նկատելի գոյութիւնը, նոյնիսկ բառիս ֆիզիքական իմաստով՝ սողացող մարդիկ տեսնելը: Այս ամէնը Իսթանպուլի նոյն ահաբեկիչներուն եւ կամ անոնց նմաններուն պատճառաւ...:Որպէս հետեւանք դառն իրականութեան՝ հալէպցիներս անտարբեր կրնայինք մնալ Իսթանպուլի ողբերգութեան դիմաց: Մենք անտարբեր չմնացինք, մենք ցաւ զգացինք, խոր ցաւ. չէ՞ որ անմեղ մարդիկ զոհ գացած էին կոյր սպաննիչ ատելութեան, անծանօթ մարդիկ, բայց մարդկային էակներ... մայր, քոյր, եղբայր, զաւակ եւ սուգի մէջ ընկղմող այլ հարազատներ ունեցող մարդիկ: Հալէպի մէջ ամէն օր զոհեր կու տանք ահաբեկչութեան եւ... եւ գիտէ՞ք, մեզմէ շատեր Թուրքիան կ'ամբաստանեն որպէս ահաբեկչութեան հեղինակներէն մին, ահաբեկիչներուն զէնք հայթայթող պետութիւններէն մին... Ուրեմն կը թուի թէ մենք նոյնիսկ պէտք է ուրախանայինք կատարուած ողբերգութեան համար, սիրտ պաղեցնէինք, ըսէինք.-իրե՛նք ալ անգամ մը թող համտեսեն: Չըսինք, սիրտ չպաղեցուցինք, չուրախացանք, ընդհակառակն՝ ցաւ զգացինք, սգացինք, մեր մեռեալ զոհերուն գումարեցինք 41 ալ, մեր խեղուածներուն թիւը աւելցաւ քանի մը հարիւրով....: Ատելութիւնը սպաննեց մարդկային էակներ...”:

Ակնարկը յոգնակի է։ Կրնայ միայն անձնական նկատողութիւն մը ըլլալ։ Հակառակ տիրող անտանելի կացութեան, որուն մէջ անկասկած որ մեղսակից է Թուրքը, թերեւս ալ հալէպահայ գաղութէն ներս ոմանք այդպէս զգացին։ Չմոռնանք մեր խօսքը՝ «Աստուած թշնամիիս իսկ ցոյց չտայ»։ Ամէն պարագայի տակ, Մանուէլ Քէշիշեանին ըրած նկատողութիւնը զիս խորհրդածութեան տարաւ։ Հիմա դադրած եմ ապրուստի համար առօրեայ աշխատանքի հեւքէն եւ ժամանակ կրնամ տրամադրել պրպտելու Դիմատետրի բազմաթիւ հայ էջերը, ուր տեղադրութիւնները ընդհանրապէս կ՚ըլլան անգլերենով կամ լատինատառ հայերէնով։Անբնական պիտի ըլլայ եթէ այդ էջերը ընթերցող մը չեզրակացնէ որ արեւմտեան աշխարհի անգլիախօս ամերիկահայ երեսուն կամ երեսունհինգ եւ նուազ տարիք ունեցող երիտասարդ սերունդին մօտ տեղ գտած են հակաթուրք զգացումներ, չըսելու համար Թուրքին ատելութեան ընդհանրացած վիճակ մը, որուն նմանին հադիպած չէի։

Բարեբախտութիւնը ունեցած եմ կրթուելու Լիբանանի հայ վարժարաններէն ներս եւ քիչ թէ շատ տեղեակ մնացած եմ սփիւռքահայ գրականութեան եւ ականատես եղած եմ, չըսելու համար ապրած, վերջին տասնամեակներուն վրայ երկարող հայ սփիւռքի պատմական հոլովոյթը։ Անգլերէնով կամ առաւել պարագային՝ լատինատառ հայերէնով հաղորդակցութեան մէջ մտած եմ այդ սերունդին հետ, ու անոր մօտ տեղ գտած հակաթուրք մոլուցքին նմանը չեմ տեսած՝ նոյնիսկ Մեծ Եղեռնէն փրկուած սերունդին մօտ, օրինակի համար Արամ Հայկազի գրականութեամ մէջ, որպէս մէկը ամերիկահայ նախորդ սերունդին ներկայացուցիչներէն։ Ապրած եմ Մեծ Եղեռնի յիսնամեակին հոգեփոխութիւնը, ինչպէս նաեւ 1975 թուականները՝ երբ ԱՍԱԼԱյի եւ Արդարութեան Մարտիկներուն գործունէութնները մեզ բերին նոր հանգրուանի մը դիմաց։ Բայց ներկայի ընհանրացած հակաթուրք զգացումներուն, չըսելու համար ատելանքին տարողութեանը եւ ընդհանրացումին չէի հանդիպած։ Այսօրուան ամերիկահայ այդ սերունդը հակաթրքութիւնը ըրած է չափանիշը իր հայկականութեան։ Հաւանաբար այս երեւոյթը չէ վրիպած Վաչէ Բրուտեանին ուշադրութիւնէն։ 17 Յունիս 2016-ի «Ասպարէզ» օրաթերթին մէջ յօդուած մը տեղադրած էր, որուն վերնագիրը ինքնին բացատրողական է՝ «Սխալ է հակաթուրք կամ հակաազերի մտածողութիւնը (ԲԱՅՑ Ո՞ՐՆ Է ՃԻՇԴԸ ԲԱՑԱՏՐԵՆՔ)»։ 

Հետաքրքրականը այն էր որ երբ Վաչէն այդ յօդուածը Դիմատետրի իր էջին վրայ տեղադրած էր, հոն յիշած էր հետեւեալը՝ «կրնաք համաձայն ըլլալ, կամ չըլլալ»։ Իր այդ նկատողութեան մէջ՝ Վաչէին մօտ նկատեցի մտահոգութիւն մը, զոր այսպէս կը մեկնաբանեմ.- յօդուածին վերնագիրը առաջին ակնարկով կրնայ շատ դիւրութեամբ սխալ մեկնաբանութեան առարկայ ըլլալ ներկայ հոգեբանութեան մէջ։ Յաջորդ շաբաթուան իր յօդուածը Վաչէն կը սկսէր հետեւեալ ձեւով որ մնանապէս մեկնաբանութեան կարիք չի տար.- « Անցեալ շաբթուան մեր սիւնակին խորագիրն էր «Սխալ է հակաթուրք, կամ հակաազերի մտածողութիւնը»: Փորձ կատարուած էր բացատրելու հարցը ըստ էութեան, միաժամանակ ընդգծելով Հայաստանակեդրոն եւ Հայակեդրոն մտածողութեան անհրաժեշտութիւնը: Ընկերային ցանցերուն վրայ, յարգելի ընթերցող մը մեր նկատողութեան յանձնեց, որ այդ յօդուածին մէջ կը բացակայի Հայաստանի ազգային ապահովութեան գաղափարը:» Պիտի չզարմանամ որ այդ ընթերցողը այն սերունդէն էր՝ որուն համար հակաթրքութիւնը չափանիշը եղած է Հայաստանակեդրոն եւ Հայակեդրոն մտածողութեան ։ Այդ սերունդին մօտ Մանուէլ Քէշիշեանին արտայայտութիւնը չէք կրնար գտնել։

Պարզուող երեւոյթը ես հետեւալ ձեւով կը մեկնաբանեմ։ Հայերէն լեզուն յաւերժ կորսուած է այն սերունդին մօտ, որ մեր սերունդին զաւակներն են։ Հետեւաբար հայերէն լեզուով ընթերցանութիւն չկայ եւ այսպէս՝ կտրուած է իրենց թելը մեր գրական մշակոյթին հետ։ Մեծ Եղեռնը արդէն աւելի քան հարիւր տարեկան է եւ անցած է պատմութեան՝ անկէ ճողոպրած մեր նախնիքներուն հետ։ Կենդանի մնացած է միայն ու միայն թուրքը, այսինքն այսօրուան առօրեայ Թուրքը, որուն ատելութիւնը դարձած է չափանիշը հայկականութեան՝ այդ սերունդին մօտ։ Իսկ մեր կրթական, ընկերային եւ կրօնական առաջնորդները բացարձակապէս աննկատ ձգած են պարզուող եւ ընհանրացող այս երեւոյթը սփիւռքի մէջ։

Վերջին երկու տասնամեանկները կրնանք նկատել անգլիատառ գրականութեան զարթօնքը։ Բայց այդ գրականութեան հիմքը Genocide ն է, ըլլայ այդ Peter Balakian ի, Eric Bogosian ի, Chris Bohjelian ի, ինչպէս նաեւ ուրիշ անգլիատառ հայ հեղիկնակներու գրականութեան մէջ։ Ամերիկահայ այդ սերունդը բացարձակապէս անծանօթ է Զօհրապի, Դուրեանի, Դանիէլ Վարուժանի, Պարոնեանի, Ծառուկեանի, Մուշեղ Իշխանի, Շահան Շահնուրի եւ անոնց սերնդակիցներուն, բայց «ծանօթ» է Թուրքին։ Դիմատետրի հայ ընկերային կայքերու էջերուն վրայ շատ ընհանրացած է տեսնել ոչ թէ Թուրքիոյ օդակայանի պատահած երեւոյթին դէմ արտայայտութիւն, այլ՝ հրճուանքի արտայայտութիւններ, գէթ ինծի համար՝ յաճախ անտանելի ածականներով։

Այո Մանուէլ, բացաօռձակապէս համաձայն են քեզի երբ այսօր Շինոն Բերզի մահուած առթիւ եղած արտայայտութիւններէն տարուած, գրեցիր « Տղաք, իրապէս յարգելի եւ սիրելի տղաք. անարգալից ածականներ գործածել պէտք չէ՛, հաւատացէք, բան չենք շահիր: Այդ մարդը իր կարծիքով իր երկրին շահերէն մեկնելով դիրքորոշուած է: Կը հաւատամ որ զս սխալ չէք հասկնար: Մենք մեր կարգին գործենք մեր ազգին եւ հայրենիքին շահերէն մեկնելով: ԳՈՐԾԵ՛նՔ:»